Wel een rijbewijs, maar alles op de fiets

Krottje, wel in het bezit van een rijbewijs, beschikt niet over een auto, maar hij gaat niet gebukt onder het missen van dit vervoermiddel. Vanuit zijn woonplaats Oudebildtzijl, in Noardeast-Fryslân, trekt hij de natuurgebieden in om zijn observaties te doen. Hij fietst zowel in het winterseizoen als in de zomer, vaak meerdere dagen in een week. “Ik houd van de natuur, vind fietsen leuk en ben bovendien milieubewust. Fietsen is goed te combineren met het kijken naar vogels. Fietsen is gezond, want je bouwt er veel weerstandsvermogen en spierkracht mee op. Ik voel mij fit. Als het weer niet meezit, ga ik toch met de fiets op pad, maar de omstandigheden moeten natuurlijk niet al te slecht zijn. Ik neem soep en koffie mee als ik een fietstocht ga maken, daarmee kom ik de dag wel door”. Ook neemt hij bij sommige fietstochten materiaal mee om in bomen te kunnen klimmen. Fietspaden zijn er niet in dit gebied waarin de door hem geobserveerde slechtvalk voorkomt, de fietser passeert B-weggetjes.

Slechtvalken
In de winter houdt Krottje zich bezig met overwinterende slechtvalken, die hier hun territorium hebben gekozen. “De slechtvalk is de snelst vliegende vogel op deze planeet in duikvlucht”, zegt Krottje. Hij is geregeld op Noard-Fryslân Bûtendyks te vinden, waar slechtvalken overwinteren. Noard-Fryslân Bûtendyks is een groot natuurgebied in de gemeenten Waadhoeke en Noardeast-Fryslân. Op de kwelder het Noarderleech kan een vrouwtjes slechtvalk worden gespot. Het startpunt van de fietstocht van Krottje is het buurtschap Zwarte Haan, dat vlakbij de Waddenzee ligt. “Nadat de slechtvalken hier hebben overwinterd vertrekken ze in het voorjaar naar Scandinavië en Rusland waar de vogels gaan broeden. Ik kijk met een telescoop waar de vogels zijn en maak foto’s.” De vogels herkennen hem zo langzamerhand wel. Hij let vooral op het ruien van de veren. De vogel verliest de oude veren, waarna er een nieuwe verendracht verschijnt.

Na zijn eerste bezoek fietst hij door naar een rustiek terpdorp in de gemeente Noardeast-Fryslân om de slechtvalken te bestuderen en veren te verzamelen. De laatste jaren komt hier steeds hetzelfde vrouwtje terug, wat overwintert in de kerktoren. Begin mei vertrekt deze vogel naar haar broedgebieden in Noordoost-Europa.

Het ringen van haviken
In de zomer houdt hij zich bezig met een andere roofvogel, de havik. Hij werkt samen met Hendrik Koster uit Burgum, een andere vogelaar. “Koster heeft een auto, maar mijn fiets gaat altijd mee en vaak fiets ik alleen.” Haviken worden gelokaliseerd in een groter leefgebied vanaf zijn woonplaats, grofweg van Buitenpost tot Franeker. Ook deze kilometers legt Krottje met zijn fiets af. Krottje heeft een vergunning om volwassen mannetjes en vrouwtjes en jonge roofvogels te ringen en de nesten in zijn onderzoeksgebied te controleren. “De grote haviksnesten zitten op een hoogte van vijftien meter. Wanneer ik de boom ben ingeklommen kijk ik hoeveel havik-eieren erin liggen. Later worden de jonge vogels geringd en krijgt de ring een code, die met een telescoop kan worden afgelezen. De jonge haviken vliegen na de broedtijd weg, maar de ouders keren vaak terug op hun oude nest. Het ringen van de vogels gebeurt ’s ochtends vroeg, daarom vertrek ik midden in de nacht, zo rond twee uur, op mijn fiets om op tijd bij de nesten te zijn.” Ook zoekt hij rui-veren van de haviken en pluk-resten, die het eetgedrag van de roofvogel verklaren.
Krottje is een vogelkenner in hart en nieren die de vogelgebieden als zijn broekzak kent, maar zonder zijn fiets zou hij zijn passie niet kunnen uitoefenen.