Leeuwarden wil in 2022 Fietsstad van Nederland zijn. De mobiliteit in de komende jaren vergt een samenhangende visie. Die van een compacte stad naar menselijke maat.

Leeuwarden ‘trekt’ betere mobiliteit. Onder die kop plaatste de op 1 maart een artikel van Willem Bosma. In dit stuk worden interessante ideeën uiteengezet over Leeuwarden als fietsstad in 2022.

Dat moet naar onze mening passen in een visie op de stedelijke ontwikkeling. Vandaar dat we hier aandacht vragen voor het concept van de compacte stad en de ideeën van Arie Bleijenberg over de nieuwe mobiliteit na het autotijdperk.

De compacte stad is een stedenbouwkundig en planologisch concept, gericht op een aantrekkelijke binnenstad met een relatief hoge woningdichtheid. De belangrijkste manieren van verplaatsing zijn een hoogwaardig openbaar vervoer, de fiets en benenwagen voor de kortere afstanden. Dit leidt tot een lager energieverbruik, minder uitstoot van broeikasgassen, toch economische groei, meer beweging en sociale interactie op straat en meer verkeersveiligheid.

Bleijenberg definieert bereikbaarheid als de uitkomst van de deelsom van snelheid en afstand. In en om Leeuwarden is de laatste jaren de focus vanuit het project Vrijbaan gelegd op de snelheid van het autoverkeer.

De Heak om Leeuwarden, de Sin-trale As en de westelijke invalswegen zijn hiervan voorbeelden. Dit beleid leidt op termijn tot opgeblazen steden: zo is de stad Leeuwarden in vijftig jaar wel twee keer zo groot geworden maar heeft ze nauwelijks meer inwoners gekregen.

De beleidsmatige focus zou verlegd moeten worden naar de factor afstand. Dan gaat het over de nabijheid van winkels, scholen, werk, horeca, vrijetijdsvoorzieningen en personen. Meer mensen en functies in de binnenstad zorgen voor meer dynamiek, zowel sociaal als economisch. Meer ontmoetingen en daardoor ook meer kennisdeling, inspiratie, culturele uitwisseling en innovatie. Het maakt de stad minder afhankelijk van alles wat van buiten moet komen. De mogelijke partners of klanten wonen grotendeels om de hoek.

Onze diensteneconomie is gebaat bij een compacte stad. In grotere steden als Groningen, Amsterdam en Utrecht is het proces in volle gang. Slecht bereikbaar met de auto maar desalniettemin groeiend en bloeiend. De stad als grote banenmotor. Met alle voorzieningen beschikbaar binnen een straal van 7,5 km. Het urbanisatieproces vindt inmiddels ook in Fryslân plaats door de trek uit de dorpen naar de stad.

Maak van Leeuwarden een ‘8-80-stad’. Zorg dat de stad vriendelijk is voor jong en oud. Ga terug naar de menselijke maat zodat je vanuit huis lopend en fietsend naar je plek van bestemming kunt komen, waarbij verkeer geen gevaar vormt.

Breid in, in plaats van uit, meer wonen in de reeds bestaande stad, niet steeds meer uitbreiden naar buitengebieden. Onze nieuwe economie zal meer bestaan uit wonen, bezoeken en verblijven in de openbare ruimte maar ook in horecagelegenheden.

Stel minder ruimte beschikbaar voor de (stilstaande) auto. Het ruimtebeslag van parkeerplaatsen in Amsterdam is bijvoorbeeld 40 procent van de openbare ruimte. Een maatschappelijke misstand. In Utrecht geldt voor sommige gebieden al een parkeernorm van 0. Goed beleid want de maatschappelijke kosten van één autoparkeerplaats bedragen ongeveer 600 euro op jaarbasis.

Als we bovenstaande ideeën toepassen op het mobiliteitsbeleid in Leeuwarden, zou dat onder meer kunnen betekenen dat er bij voorkeur fietsstraten en looproutes worden aangelegd. Dat er een 30 kilometerzone ingesteld wordt die voor de gehele binnenstad geldt. Dat ook in Leeuwarden de parkeernorm gaat dalen naar 0, de parkeertarieven omhoog gaan en dat de binnenstad binnen de parkeerring autoluw wordt.

Kijk niet alleen met ‘verkeer- en vervoersogen’ naar de bestaande mobiliteitsvraag. De Fietsersbond pleit voor een samenhangend beleid om van Leeuwarden ‘Fietsstad van 2022 in een Compacte Stad’ te maken.