Hij maakte zich kwaad over de Troonrede van afgelopen september: “Twee regels staan daar in over deze pandemie van het niet bewegen! Waarvan één regel op het laatste moment door premier Rutte is toegevoegd.”
Samen met onder andere sportcoach en –manager Joop Alberda (ook in De Bres) had Scherder zijn ongerustheid vorig jaar juni kenbaar gemaakt bij staatssecretaris Tamara van Ark. Die had in eerste instantie gezegd, mensen niet te willen betuttelen. Maar na het tonen van de gevolgen van het niet bewegen, beloofde ze stevige maatregelen. “Die moeten er nog komen!” zei Scherder.

“Een half uur per dag bewegen”
“Een half uur per dag lopen of fietsen is voldoende om lichaam en hersenen in goede conditie te houden”, aldus Scherder. Dat half uur hoeft niet achtereen. “Na elk half uur zitten, drie minuten flink bewegen, kan ook.” Bovendien is het ‘jezelf mentaal uitdagen’ volgens hem belangrijk. “Maar als je dat niet aanvult met bewegen, dan is dat niet voldoende.”

Zijn aanstekelijke ‘minicollege’ van ruim een half uur – hij moest kort daarna weer met de trein – was bedoeld als aanzet voor een politiek verkiezingsdebat. Dat ging over het belang van wandelen en fietsen en van goed verkeersbeleid ten gunste van wandelaars en fietsers.

Verkiezingsdebat
Het debat werd geleid door directeur Ankie van Dijk van Wandelnet en directeur Esther van Garderen van de Fietsersbond. Zij lieten de deelnemende kandidaat-statenleden discussiëren aan de hand van vier stellingen. Na elke stelling dienden de politici een plek op de vloer van de zaal op te zoeken, die paste bij (zeer) ‘eens’ of (zeer) ‘oneens’, om vervolgens staand met elkaar in discussie te gaan.

Stelling 1 was: ‘De provincie moet aan gemeenten de harde voorwaarde stellen dat fietsen en lopen voorop staat bij het ontwerpen van nieuwe woonwijken in Fryslân.’

“Niet opleggen”
De meeste politici liepen meteen naar het vak ‘oneens’. Alleen de lijsttrekkers/sprekers namen GroenLinks, Partij voor de Dieren, D66 en AWP stapten in het vak ‘eens’. De meeste tegenstanders van de stelling betoogden dat ze het idee van ‘ontwerpen voor fietsers en wandelaars’ omarmen, maar dat ze de Friese gemeenten hiertoe niet willen verplichten.
AWP-er Peter Vonk vindt echter dat de provincie “harde eisen kan stellen” aan hoe nieuwe woonwijken in Fryslân er uit komen te zien. Sandra de Jong-Snip (Provinciaal Belang Fryslân) was als enige ongeveer in het midden gaan staan. “Ik ben het wel een beetje eens met de stelling, maar vindt ook dat gemeenten keuzes moeten kunnen maken.”

Het aanwezige publiek, dat met behulp van een I-phone mee kon stemmen, bleek over stelling 1 opvallend verdeeld: 16 voor, 16 tegen en 9 ‘neutraal’.

Economische groei of brede welvaart?
Stelling 2 luidde: ‘Focus op economische groei staat Brede Welvaart in de weg.’ De politici liepen massaal naar het vak ‘eens’, op één na: Harrie Graansma (PVV). “Als er had gestaan ‘alleen focus op economische groei’, dan was ik het er ook mee eens”, zei hij. Toen hij de uitleg kreeg, dat je ‘focus’ zo kunt opvatten, liep ook Graansma naar ‘eeens’.

Bloeizones versus Voedselbanken
Daarmee bleef discussie niet uit. Jaap Stalenburg (PvdA) complimenteerde Fryslân voor ‘bloeizones’ en ‘gelukkige Friezen’, ondanks geringere economische groei dan in de Randstad. Maar SP-er Ilse van Loveren wees op de “groeiende rijen” bij de Voedselbanken én op toenemende ‘burn-outs’ bij jong-volwassenen. Dat ontlokte Stalenburg de uitroep: “Waarom is de SP toch altijd zo zuur!?”
Matthijs de Vries (ChristenUnie) hamerde op het grote belang van “met elkaar bewegen, zoals wandelen en fietsen”, om gelukkig te kunnen worden. “Dat helpt ontzettend!”
“Hier investeren we ook fors op”, zei Friso Douwstra (CDA, tevens gedeputeerde), “zoals schaatsen, fierljeppen en kaatsen.”

Investeren in verkeersveiligheid
Stelling 3 was: ‘De provincie moet veel meer geld investeren in veilige fiets- en wandeloversteken op haar provinciale wegen’. Volgens (gedeputeerde en lijsttrekker) Avine Fokkens (VVD) betaalt de provincie momenteel ongeveer een miljoen euro per jaar aan verbetering van de verkeersveiligheid. Om alle knelpunten – inclusief de provinciale weg tussen Sneek en de A32 naar Leeuwarden – te verbeteren, is volgens haar circa 80 miljoen euro nodig. Dat vindt ze financieel niet haalbaar.
Matthijs de Vries (CU) pleitte voor “veel meer eenduidigheid” bij het inrichten van rotondes. Menno Brouwer (Partij voor de Dieren) vindt dat er (ook) meer faunapassages in Fryslân moeten komen, zodat ook dieren drukke wegen veilig kunnen oversteken of er onderdoor kunnen lopen.
Fedde Breeuwsma (FNP) wees op de Sintrale As tussen Nijega en Dokkum: “Daar is rekening gehouden met fietsers, wandelaars, maar ook met bijvoorbeeld vleermuizen.”

Recreanten en toeristen
De vierde stelling was: ‘Investeren in fiets- en wandelroutes voor toeristen en recreanten is net zo belangrijk als investeren voor auto’s en treinen.’ (“Die stelling keek ook met een schuin oog naar de plannen voor de Lelylijn”, zei voorzitter Kees Mourits van de Fietsersbond-afdeling Fryslân na afloop).
De meeste politici waren het hiermee oneens. Het belang van de ‘eigen inwoners’ van Fryslân moet voorop staan, vinden de meesten. Peter Vonk (AWP) zei om een andere reden in het vak ‘oneens’ te staan: “Ik vind investeren in wandelen en fietsen véél belangrijker!”
Madieke Wiegersma (D66) pleitte voor “veel meer ‘hubs’ (knooppunten) voor het openbaar vervoer, waar fietsers en wandelaars van kunnen profiteren, en voor meer fietssnelwegen. Dit omdat er ook veel meer elektrische fietsen komen.
Peter Vonk (AWP) drong aan op “het veel meer open stellen van dijken – door Wetterskip Fryslân – voor voetgangers. Want we kunnen woensdag 15 maart ook het nieuwe waterschapsbestuur kiezen”.

Uitslagen Mentimeter

Het aanwezige publiek kon haar mening geven via de Mentimeter. Dat week nogal af van de politiek. Dit vonden zij.