De provincie Fryslân streeft naar doorfietsroutes tussen de grotere plaatsen in de provincie. Zo moet de fiets de komende jaren steeds meer een duurzaam alternatief worden voor de auto in het woon-werkverkeer. Vooral nu de elektrische fiets sterk in opkomst is, waarmee grotere afstanden kunnen worden overbrugd. De Fietsersbond is een voorstander van deze doorfietsroutes, want hiermee krijgt het regionaal fietsverkeer een grote stimulans. De eerste van deze routes worden gerealiseerd tussen Drachten en Ureterp en tussen Leeuwarden en Heerenveen, met een rijksbijdrage van 1,8 miljoen.

De provincie steekt op korte termijn ruim tien miljoen euro in deze doorfietsroutes, oftewel ruime en veilige fietspaden. Dit in samenwerking met gemeenten, ook al komen die soms geld tekort om alle plannen voor de routes te realiseren. Het ambitieniveau blijft desondanks hoog. “Het ontwikkelen van het fietsnetwerk in de provincie staat hoog op onze agenda, maar het zal nog jaren duren om alle routes te inventariseren en klaar te hebben. Daarvoor is zeker ook een flinke bijdrage vanuit het Rijk nodig”, zegt Harm Dijkstra, strategisch beleidsadviseur Mobiliteit van de provincie.

De term snelfietsroute is minder gelukkig gekozen, zegt hij. “Dat suggereert dat er snel wordt gereden. Het is de bedoeling dat de fietser zich veilig, vlot en comfortabel kan verplaatsen en routes op elkaar aansluiten. Daarom zijn doorfietsroutes een betere benaming. Dit dekt beter de lading”.

Grotere afstanden met de fiets
De provincie heeft de centrale regie in de ontwikkeling van de doorfietsroutes. Over het fietsbeleid zijn lijvige nota’s geschreven en het is duidelijk dat de fietser volop aandacht krijgt. Dijkstra: “Fietsen moet op middellange afstanden steeds meer een alternatief worden voor de auto, zeker voor de tweede auto. Het is gezonder, beter voor natuur en milieu en fietsen moet het automatisme van autogebruik verminderen. Dat betekent een andere mindset, goed voor jezelf en je omgeving. Met de elektrische fiets kun je gemakkelijker grotere afstanden afleggen dan op een standaard rijwiel, je gaat van 7,5 kilometer naar 10 of 15 kilometer. Met de speed pedelec kun je nog meer kilometers fietsen binnen dezelfde tijd.”

Nu wordt bezuinigd op het openbaar vervoer vervult de fiets steeds meer een alternatief voor mensen die naar hun werk gaan, maar ook voor scholieren en recreanten. “De combinatie tussen fietsgebruik en het openbaar vervoer zal toenemen, zodat een keten van mobiliteit ontstaat. Op meerdere bus- en treinstations in Friesland zijn bijvoorbeeld al deelfietsen te leen, waarop je vlot naar de plaats van bestemming kunt komen.”

De doorfietsroutes verbinden de grotere woonkernen en regio’s met elkaar. “Bestaande fietsroutes worden opgewaardeerd tot doorfietsroutes en waar nodig aangepast, het gaat minder om aanleg van nieuwe routes”, vertelt Dijkstra. Zo worden op bepaalde wegen fietsstraten aangelegd.

Breedte Fietspad smaller dan gewenst

Op de nieuwe fietsroute tussen Drachten en Ureterp, de Hegebrechtsterleane, is momenteel werk in uitvoering. De samenwerkende gemeenten Smallingerland en Opsterland tekenen voor de uitvoering, met cofinanciering vanuit provincie en het Rijk. Het deel tussen de rotonde Ureterpvallaat tot het kruispunt met de Feart is voltooid, het nieuwe fietspad voert onder andere over het viaduct. Daarna wordt het stuk tussen het kruispunt met de Feart tot de aansluiting op de Opgang uitgevoerd. De fietspaden aan elke kant van de rijbaan worden vervangen door een vrijliggend tweerichtingenpad van drie meter breed. Daarbij hoort wel een kritische noot. De Fietsersbond vindt dat dit fietspad minimaal vier meter breed moet zijn, om de veiligheid van fietsers te garanderen. Aan die afmetingen voldoet het fietspad dus niet. In het ‘Inspiratieboek 2016 snelle fietsroutes’ van Kennisplatform CROW wordt een richtlijn van vier meter breedte als minimummaat aangeven voor dit soort fietspaden met tweerichtingsverkeer. “Maar de breedte is ook afhankelijk van de intensiteit van fietsbewegingen en lokale omstandigheden. Het één-op-een toepassen van nationale richtlijnen ligt in Fryslân niet altijd voor de hand”, zegt Dijkstra.
Naast het fietspad Drachten – Ureterp is de route Leeuwarden – Heerenveen (tot Irnsum) gerealiseerd.

Op de langere termijn moeten er meer doorfietsroutes komen, maar die zijn dus voor een groot deel afhankelijk van de financiering. Op de nominatie staan Harlingen – Franeker – Leeuwarden, Drachten – Heerenveen, Heerenveen – Joure – Sneek, Leeuwarden – Drachten.

Nationaal Toekomstbeeld Fiets
Fietsmobiliteit wordt ook de overheid gestimuleerd, zegt Harm Dijkstra. In het recent gepubliceerde Nationaal Toekomstbeeld Fiets worden langdurige investeringen in fietsinfrastructuur aanbevolen. Uit de nota: “Deze zijn snel uit te voeren, zeer kosteneffectief en de maatschappelijke baten zijn hoger dan de kosten.” Ook corona wordt in dit rapport genoemd. “Tijdens de pandemie zijn meer mensen gebruik gaan maken van de fiets.” Wel moet kritisch worden gekeken naar de huidige fietsvoorzieningen. “De combinatie van groeiend fietsgebruik en toenemende snelheidsverschillen op het fietspad maken dat de capaciteit en/of inrichting van het huidige fietsnetwerk op veel plaatsen niet meer voldoet en de veiligheid in het gedrang is. Dit geldt ook voor de capaciteit en kwaliteit van de fietsparkeervoorzieningen”.