Op de website deluchtfietsers.nl wordt gevisualiseerd hoe de Luchtfietsers denken over lawaaiige auto’s, die afvalstoffen uitscheiden, welke slecht zijn voor het milieu en de mens. Een autootje is ‘versierd’ met een doodshoofd, terwijl vrolijke fietsers snel het voertuig passeren. “Op een ludieke manier maken we duidelijk waar we voor staan en daarmee hopen we mensen aan te zetten tot nadenken”, zegt Dirk Kuiken.

Geuzennaam
De Luchtfietsers is een geuzennaam, zo is te lezen op de website. “Het staat voor klimaatrechtvaardigheid en idealisme. Voor de weigering om het oneerlijke systeem waarin we leven te accepteren. Al fietsend laten we samen zien dat het anders kan. Luchtfietsen staat voor verbeelding en verbinding. Voor systeemverandering, onthaasting, zorg dragen voor de planeet en contact met de omgeving, de natuur en met elkaar. Al fietsend geven we de aarde lucht!”

De Luchtfietsers werd opgericht in 2019 en heeft inmiddels een achterban van zo’n honderd activistische fietsers, vertelt Kuiken. “Naast eigen klimaattochten doen we mee aan demonstraties waar we dan naartoe fietsen, zoals ‘Krimp de Luchtvaart’ op Schiphol of tegen de kap van het Sterrebos in Limburg, dat plaats moest maken voor een autofabriek. Als groep discussiëren we constant over acties waarmee we de aandacht op onze doelen kunnen vestigen. Zo zijn we onder andere eind 2021 vanuit Amsterdam naar de klimaattop in Glasgow gefietst.’’

De vereniging heeft een werkgroep van zes mensen, die bij grotere acties wordt uitgebreid. De Luchtfietsers werken daarbij samen met verwante organisaties als Milieudefensie en Extinction Rebellion. ,,We zijn niet gewelddadig en voeren ludiek actie. Daarmee trekken we best veel aandacht en komen we met onze boodschap in de publiciteit. Het is hoopvol dat meer en meer mensen zich willen inzetten voor een gezonder klimaat. Niet alleen jongeren, maar ook steeds meer mensen van mijn generatie beseffen dat we op deze manier niet door kunnen gaan”.

Fietstocht in Afrika
Kuiken vindt de fiets een prachtig symbool voor mentaliteitsverandering. Hij maakte eerder in zijn eentje een fietstocht door de Afrikaanse landen Senegal en Mauritanië, in de westelijke Sahara. Na deze bijzondere ervaring, “als fietser moet je in de woestijn optornen tegen een hete droge oostenwind”, keerde hij terug in Nederland, waarna niet veel later De Luchtfietsers werd opgericht.
Op de website zegt hij: ‘De klimaatcrisis is vooral een symptoom van een onderliggend gezwel: namelijk de manier waarop wij denken om te kunnen gaan met de natuur, met dieren, met hele ecosystemen, met de wereld als geheel en uiteindelijk ook met elkaar. We zijn volkomen doorgeslagen in het idee dat alles toe te eigenen is, dat alles te koop is en moet zijn, en dat alles en iedereen op de wereld er is om de behoeften te bevredigen van diegenen die dat kunnen betalen. Op dat principe zit helaas nauwelijks een rem. Het walst alles plat en zuigt iedereen mee, als een maalstroom. Daarom moeten we radicaal breken met onze huidige ideeën over bijvoorbeeld bezit, groei, consumptie, winstmaximalisatie en efficiëntie, maar ook met een politiek systeem dat al die vormen van onrechtvaardigheid in stand houdt.”

Minder auto’s
Kuiken stelt ook de vanzelfsprekendheid van autobezit ter discussie. Voor automobilisten is het een automatisme naar het werk of een andere bestemming te rijden. Maar de auto heeft een keerzijde. Kuiken voelt het als een morele plicht zijn stem te laten horen, nu alle klimaatseinen op rood staan en zich een, voor ons nog, onzichtbare ramp voltrekt door een stijgende zeespiegel. “Mensen stappen wel heel gemakkelijk in de auto zelfs al leggen ze maar een korte afstand af. We leven in een klein land. Het is bizar hoeveel van onze openbare ruimte wordt opgeofferd aan de auto: snelwegen door natuurgebieden, overal lelijke parkeerterreinen, dorpskernen en winkelstraten vol met blik.’’ Het geld dat daarvoor wordt uitgetrokken kan beter worden besteed aan andere prioriteiten die beter zijn voor milieu en klimaat, zoals openbaar vervoer of voorzieningen voor de fiets, vindt Kuiken. “De fiets is een symbool van mentaliteitsverandering en een andere maatschappij, met minder haast en een andere inrichting. Fietsers trotseren de elementen, ook als het weer eens wat minder is. Maar de fiets is geen heilige graal, daar hoort zeker ook goed en wat mij betreft gratis openbaar vervoer bij.”

Acties op de fiets
Nieuwe acties staan inmiddels op stapel. Samen met Extinction Rebellion gaan De Luchtfietsers dit voorjaar de Afsluitdijk over fietsen. Via de autoweg, want het fietspad is al jaren gesloten vanwege werkzaamheden aan de dijk. “Door de snelweg in te nemen op de fiets laten we zien hoe kwetsbaar we eigenlijk zijn in een altijd maar voortrazende wereld die is gericht op groter en sneller.” Deze actie is tevens een oproep om het fossiele tijdperk af te sluiten.

Geef het Wad een stem
In juli dit jaar staat voor de Luchtfietsers een 1200 kilometer lange ‘monstertocht’ langs de Waddenzee op het programma. Het Waddengebied is bedreigd werelderfgoed dat bescherming verdient. Op 1 juli vertrekken de fietsers vanaf Texel naar Esbjerg in Denemarken. Het motief is duidelijk. “Ondanks de beschermde status van het Wad worden door de politiek telkens weer schadelijke activiteiten zoals gas- en zoutwinning toegestaan.” Daarom willen de Luchtfietsers tijdens de fietstocht in 2023 “het Waddengebied zelf een stem geven”, aldus de website. “We praten met bewoners van het Waddengebied en gaan in gesprek met deskundigen”, zegt Kuiken. De fietsreis vereist nogal wat organisatie, maar dat hebben de fietsactivisten er graag voor over. “We zorgen voor overnachtingen en het is de bedoeling dat er koks mee gaan voor het avondeten”. Wie mee wil fietsen kan zich opgeven via de website van De Luchtfietsers. Hierop staat ook meer informatie over de Waddentocht.